แม้ในคำว่า เอวเมว โข นี้ มีการเปรียบเทียบด้วยอุปมาดังต่อไปนี้.
จริงอยู่ กรรมพึงเห็นเหมือนพระราชา ปุถุชนคนโง่ผู้อาศัยวัฏฏะเหมือน
บุรุษผู้ประพฤติชั่ว ปฏิสนธิวิญญาณเหมือนหอก 300 เล่ม เวลาที่พระ
ราชาคือกรรมจับปุถุชนผู้อาศัยวัฏฏะซัดไปในปฏิสนธิ เหมือนเวลาที่พระ
ราชาจับบุรุษผู้ประพฤติชั่ว สั่งบังคับว่า จงประหารด้วยหอก 300 เล่ม.
ในอุปมาเหล่านั้น ปฏิสนธิวิญญาณเปรียบเหมือนหอก 300 เล่ม ก็จริง
ถึงอย่างนั้น ทุกข์ย่อมไม่มีในหอก ทุกข์มีปากแผลที่ถูกหอกแทงเป็นมูล
ทุกข์เหมือนกัน ย่อมไม่มีแม้ในปฏิสนธิ แต่เมื่อวิบากให้ปฏิสนธิ วิบาก
ทุกข์ในปัจจุบัน ย่อมเป็นเหมือนทุกข์มีปากแผลที่ถูกหอกแทงเป็นมูล.
บทว่า ปริญฺญาเต ได้แก่กำหนดรู้ด้วยปริญญา 3. แม้ในที่นี้
การประกอบความเรื่องปริญญา พึงทราบตามนัยที่กล่าวแล้วในผัสสาหาร
นั่นแล. บทว่า นามรูปํ ได้แก่เพราะมีวิญญาณเป็นปัจจัย จึงเกิดมีนามรูป
เพราะเมื่อกำหนดรู้วิญญาณ ย่อมเป็นอันกำหนดรู้นามรูปนั้นเหมือนกัน
เพราะมีวิญญาณนั้นเป็นปัจจัย และเพราะเกิดพร้อมกัน. ด้วยประการฉะนี้
เป็นอันตรัสเทศนา จนถึงพระอรหัตแม้ด้วยอำนาจวิญญาณหารแล.
จบอรรถกถาปุตตมังสสูตรที่ 3

4. อัตถิราคสูตร

ว่าด้วยความเพลิดเพลินอาหาร 4 อย่าง

[245] พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระเชตวัน อาราม
ของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี กรุงสาวัตถี. ณ ที่นั้นแล พระผู้มีพระ-